*Đi Nga. (4)

Xe về đến Thành phố cũng phải mất nửa tiếng đồng hồ, rồi chạy dọc theo con sông Moskva. Chúng tôi lại được nhìn phong cảnh quen thuộc một lần nữa. Đến cầu Bolshoy Mokvoretskaya Most gần tường thành đỏ quẹo phải để vào công viên Zayad’ye. Mọi người xuống xe ỏ đây và đi tham quan cái công viên nầy. 

Công Viên Zayad'ye.

Đứng nhìn khu nhà thờ Basil ở đàng kia chứ chưa đi vào đó, và ngay tại khoảng trống gần bãi đậu xe đang có một ban nhạc chơi nhạc và một số thành viên đang biểu diễn cho người qua đường hoặc du khách xem. Mục đích chiều nay mà chúng tôi đến là công viên chứ không là nhà thờ ấy, nên ai cũng đi về hướng phải. Công viên được trồng chăm sóc cũng có vẻ mỹ thuật, nhưng cỏ không cắt như ở nhiều nơi khác, nên trông thiên nhiên hơn. Bên cạnh công viên là một nhà kính thật lớn có mái vòm tròn chồm lên cao, có nhiều băng dài giống như một sân khấu lộ thiên. Lộ trình chúng tôi là đi ra cái cầu hình tam giác, chỉ bắt chồm ra bờ sông chút ít thôi, đang có rất nhiều du khách đi ra đi vào. Thì ra cầu ấy chỉ là cái cầu để người ta ra đứng nhìn cảnh hoặc chụp hình, quay phim gọi là Viewing Bridge của cái công viên, vì từ nơi đây ta có thể nhìn thấy cảnh đoạn sông bên nây lẫn bên kia do đoạn sông nầy nó là hình cong, nhưng nó trở thành quan trọng vì đoạn sông nằm kế cận với Bức Tường Thành Đỏ của Điện Kremlin. 

Trên Viewing Bridge.

Chỉ đi chưa tới một ngày mà không biết đã thấy bao nhiêu là nhà thờ, chứng tỏ người Nga rất ngoan đạo. Cái quan niệm tôn giáo là giai đoạn trước của tri thức con người, hay “là thuốc phiện” làm cho người ta ghiền nó chắc chưa hẳn. Mà thực tế tôn giáo chính là nguồn an ủi cho con người khi gặp những khó khăn, đau khổ để nương tựa vào, để bấu víu vào đó mà sống trong một cuộc sống tiến tới toàn thiện. Chính ông Marx phân tích về vấn đề tôn giáo khá kỹ. Tuy nhiên khi thực hiện Chủ nghĩa xã hội, tức giai đoạn đầu để tiến đến Cộng sản chủ nghĩa, những tín đồ Cộng sản đã biến một xã hội với tổ chức, cũng như cơ chế đều thiếu thốn mọi bề về vật chất lẫn tinh thần trong sự o ép bó buộc, gay gắt của một sự “Trấn áp” bằng “Bạo lực Cách Mạng” đối với toàn thể người dân chứ không phải riêng thành phần “phản động” hay “chống đối”, có thể vì thế mà sau 70 năm, cái nôi của Chủ Nghĩa Cộng Sản phải sụp đổ kéo theo cả các chư hầu Đông Âu. Phải chăng họ đã thực hành quá sớm, hay chưa đúng vào thời điểm vì Marx chủ trương đem đến cho mọi người “của cải, vật chất” dồi dào, làm cho cuộc sống sướng hơn. Theo như Bà Hướng Dẫn Viên cho biết sau khi Liên Xô sụp đổ, hàng ngàn nhà thờ được xây dựng, mọc lên như chúng tôi được thấy ngày hôm nay.

Không biết Thành phố cũ của Moskva có đường sá, những building ra sao và những chung cư nào được xây dựng từ thời khởi đầu của Chủ Nghĩa Xã Hội, nhưng cũng phải công nhận có những kiến trúc hài hòa, đẹp, có vẻ cổ kính cùng thích hợp với thời đại ngày nay, nhất là đường sá vẫn rộng rải đủ cho xe lượng xe cộ đông đảo như bây giờ.

Lòng vòng ở công viên Zayadye cho đến 6 giờ đoàn chúng tôi lại ra xe lên đường cũng đi trong thành phố đến khu có nhiều building vào lúc 6 giờ 40, nơi đây còn Tượng Lénin đứng oai phong trên một bục cao với những hình tượng tượng trưng cho cuộc cách mạng mà ông ta đã làm. Và rồi chúng tôi lại đến nhà hàng sau đó 15 phút để ăn tối trước khi về khách sạn nhận phòng để nghỉ ngơi sau một ngày đầu tiên “Đi! Ơi là quá đi!”.

Giấc ngủ ngon sau một ngày mệt nhọc, nhưng rồi chúng tôi vẫn phải dậy sớm để đi ăn sáng và lo mọi việc cho ngày hôm nay. Tập hợp ở sảnh phòng tiếp tân và lên xe vào lúc gần 9 giờ 20. Bà Hướng Dẫn Viên người Nga cho tài xế chạy đến nhà ga metro Belorusskaya sau đó vài phút. Mỗi người nhận một cái vé vào cổng để xuống trạm metro đi xe điện ngầm. Tất nhiên là phải đi sâu xuống phía dưới. Đây là lần thứ ba tôi và vợ tôi được đi xe điện ngầm sau lần ở Paris và Hoa Thịnh Đốn. Cách kiến trúc của đường điện ngầm ở đây đẹp thật, rất là công phu và nhiều tranh ảnh, hoa văn. Không gian rất rộng, khoảng giữa là vòm hành lang để khách di chuyển, đi bộ, còn hai bên là hai vòm cho xe điện chạy được lót gạch công phu, sáng sủa. Ngăn cách giữa các vòm là các cột trụ rất lớn chắc để chống đỡ cho cái vòm to lớn ấy. Hướng Dẫn Viên đưa đoàn đến một bức tranh được vẽ trên tường cẩm thạch với ba chữ Nga lớn không biết có phải là Mir không, trong đó có người đàn bà bồng đứa bé đưa cao lên đứng giữa ngôi sao vàng với búa liềm, cùng bó lúa mì to lớn cùng những con chim bồ câu với nhành ô liu. Có nhiều người chụp hình ở đây; rồi sang kế bên có vài bức tranh và ở vách ngang có hình Lénin được trang trọng với bảng ghi chú phía dưới. Tôi thầm nghĩ chắc hệ thống metro nầy được xây dựng trong thời của Liên Xô.

Đoàn người đi qua nhiều ngã rẽ mà tôi cùng mọi người chẳng biết là ở đâu, cứ đi vội theo Hướng Dẫn Viên, người sau trông chừng người trước để theo cho khỏi bị lạc. Thật là tấp nập ở dưới lòng đất sâu, vừa là du khách nước ngoài, vừa là hành khách: Quả “đông vui”! Từ những kiến trúc bên trên cho đến kiến trúc bên dưới nầy, chứng tỏ người Nga muốn tỏ cái óc thẩm mỹ của mình cùng tài năng hoa văn lẫn trang trí cho mọi người đến đây chiêm ngưỡng. Mọi người đều trầm trồ về khung cảnh ở đây: Thật là công phu, đẹp trong cái đẹp của cổ kính và chắc chắn!

Sau khi vượt qua vài đoạn hành lang được chạm khắc, trang trí công phu, và những bậc thang, cùng thang cuốn, đoàn lại đến một trạm khác  hay đúng hơn là khu vực, có lẽ là đặc biệt. Nơi đây có những hình ảnh được vẽ trong những khung và hoa văn đẹp khắc hai bên trần cùng hình ảnh lớn tươi màu ở bức tường chính giữa trong đó những thành phần nhân dân đang vui vẻ mở hội mà nhiều du khách đã phải chụp vài bôi hình hay quay phim làm kỷ niệm.

Rồi chúng tôi lại sang đường rail khác để đón một tuyến xe điện nữa. Không biết như thế nào mà tôi thấy Bà Hướng Dẫn đưa 3 ngón tay với Jennifer: Chẳng lẽ còn 3 trạm nữa chúng tôi mới đến nơi cho chuyến tham quan ngày hôm nay. Vừa rời xe điện thì thấy cảnh  trang trí ở đây thật là công phu và hoành tráng, mặc dù màu sắc của nó chính là màu sô-cô la u tối ở trên các bức tượng cùng đường viền, khung cửa. Nhiều bức tượng tượng trưng cho các thành phần nhân dân, cũng như các sản phẩm nông nghiệp được trưng bày, bày trí như để nói lên cái thành quả cuộc Cách mạng Xã Hội Chủ Nghĩa của Nga. Những sự tuyên truyền đó bây giờ nó chỉ là “Dư âm” của một thời kỳ không hợp với người dân Nga, và ngay cả ở những vùng đất Đông Âu nữa qua sự sụp đổ của Chủ Nghĩa Cộng Sản ở những nơi nầy! Nhưng dù gì cái đường hầm “metro” nầy cũng đánh dấu “công trình vĩ đại” của Liên Xô thời đó. Quả thật dưới lòng đất của Thủ đô Moskva cũng sinh hoạt nhộn nhịp không kém gì bên trên là bao nhiêu, theo người ta nói chỗ sâu nhất của hệ thống ngầm nầy là khoảng 84 m. Từ những năm 1930 để xây dựng hệ thống nầy không là dễ dàng, tốn hao thật nhiều công sức của bao nhiêu lao động chân tay! Chúng tôi ở khu vực nầy hơn 10 phút, mọi người xúm nhau tranh thủ chụp vài bôi hình làm kỷ niệm. Sau đó, đoàn đi thang cuốn lên trên để đi ra ngoài khung trời khoáng đảng của một khu vực Thành phố.

Đi qua từng dãy kiốt đã thấy những tường đỏ của vài building ở đây. Trước khi đi vào khu vực chúng tôi được dặn dò về giờ giấc và nơi tập họp sau khi tham quan. Vào cổng, thì ra đây là Quảng Trường đỏ lừng danh của đất nước Nga hay là Liên Xô cũ. Building đỏ bên phải cổng là Viện Bảo Tàng Lịch Sử . Có vài kiến trúc có vẻ giống Pháp nhưng có nhiều hoa văn, công phu hơn. Tuy nhiên những Nhà Thờ và khu vực vòng thành Kremlin có nét khác hẳn, rất riêng, nhất là Thánh Đường Saint Basil’s.

Thánh đường St.Basil's và vòng thành Kremlin.

 Từ lúc đặt chân lên đất Nga, tôi thấy thật rất nhiều nhà thờ, nhìn đâu cũng thấy nhà thờ mà tôi nghĩ quả đúng như Bà Hướng Dẫn Viên người Nga đã cho biết. Ở chế độ Cộng sản người ta hạn chế về tôn giáo mà coi đó chỉ là giai đoạn đầu của con người khi người ta chưa giải thích được nhiều hiện tượng thiên nhiên nên đã tưởng tượng ra những vị Thần Linh để bám vào trong những lúc con người phải chịu đau khổ, tâm thần vương vào bế tắc. Người ta không cho tôn giáo phát triển nữa, vì cho nó là loại “thuốc phiện” để làm mê hoặc con người, đợi chờ sự giáo dục về khoa học mà người ta sẽ thoát ra đó. Tuy nhiên, với sự xây dựng Chủ Nghĩa Cộng Sản trong giai đoạn đầu đã khiến con người càng đau khổ, nghèo đói hơn nên lại đẩy con người ngã về tâm linh còn hơn trước. Có thể vì thế mà sau khi Liên Xô sụp đổ thì phong trào xây dựng nhà thờ nhiều hơn xưa như Bà Hướng Dẫn Viên cho biết và tôi đã thấy ở ngày hôm nay là một lẽ tất nhiên!

Quảng trường đỏ rất rộng được lót bằng đá rất công phu. Ngày trước tôi cứ nghĩ quảng trường Đỏ có tên Đỏ chắc từ thời Liên Xô, nhưng khi đến đây rồi thì mới thấy cái màu đỏ từ vòng thành Kremlin cho đến cái viện Bảo Tàng lịch sử thì như vậy cái tên Quảng trường Đỏ chắc là nó đã có từ lâu!

Nguyên Thảo,

16/10/2019.