Đọc tựa đề Quý Vị có lẽ ngạc
nhiên không cùng, khi tôi viết tựa đề như thế. Nhưng đây không phải là của nước
nào khác, mà là của nước ta đó! Bạn không tin tôi ư? Bạn hoài nghi! Bạn cho tôi
là người “nổ” cố hữu của những người mình thích nổ chăng? Ừ! Thôi thì cũng được,
nhưng mời bạn đi vào những ý kiến của tôi về vấn đề ấy. Bạn đã biết hơn 16 tháng
nay, nhìn vào tình hình trên thế giới có khá nhiều bất ổn, nhất là từ ngày 24
tháng 4 năm 2022, sau khi Nga đột ngột nửa đêm đưa quân đánh úp và dự trù thôn
tính xứ Ukraina trong chớp mắt, hay vài ngày hoặc trong thời gian ngắn. Nhưng mưu
lớn bất thành khiến thiên hạ mấy xứ Âu Châu giật mình tỉnh thức, rồi nhốn nháo
cả lên để phải yểm trợ về vũ khí, huấn luyện cho người Ukraina để chống lại quân
Nga. Nhưng tội nghiệp cho người dân Ukraina phải bỏ xứ ra đi mà lánh nạn khắp các
nước khác, những người còn ở lại phải nhìn những cảnh tàn phá khi Nga tấn công
vào các chung cư, tòa nhà, bệnh viện, trường học, những cơ sở điện nước làm cho
dân Ukraina khốn khó mọi bề, nhất là thời tiết vào mùa Đông. Thế nhưng lại càng
tội hơn khi quân Ukraina được các nước trang bị vũ khí nhưng chỉ được để chống
lại quân thù trong phạm vi nước của mình, chứ không được tấn công sang lãnh thổ
của đối phương. Đúng là võ sĩ bị trói tay để địch thủ tha hồ đấm đá, quăng ném
từ xa mà mình chỉ được quyền chống đỡ không thôi thì chẳng có sự tức tưởi nào hơn!
Đã vậy, đối phương còn “điếm đàng” hơn nữa là tìm cách sáp nhập lãnh thổ chiếm được
vào lãnh thổ của mình, rồi hăm he dùng đến những vũ khí nặng ký để bảo vệ cho việc
làm đó, chứng tỏ tham vọng chiếm đất dần từng bước trong chiến lược chiến tranh.
Đúng là “lý lẽ của kẻ mạnh”, vậy thì những nước nhỏ từ nay sẽ làm sao đây? Có lẽ
bài học ấy là bài học quý giá cho các nước nhỏ suy ngẫm về thân phận của mình!
Nhất là những nước có vị trí kế bên nước lớn và hùng mạnh!
Nhìn vào chuyện người, ta
lại nhìn về chuyện của ta. Ukraina chỉ chưa tới một năm rưởi chiến tranh mà bị
tàn phá khủng khiếp như vậy, thế mà đất nước Việt Nam nhỏ bé của mình lại trải đến
mấy mươi năm. Nếu tính từ năm 1945 đến năm 1975 thì cũng là ngót nghét cả 30 năm.
Trong 30 năm đó đã biết bao nhiêu người ngã xuống, bao nhiêu gia đình tan nát,
bao nhiêu người thương tật, và biết bao nhiêu tài sản phải bị tiêu tan, quê hương
đầy tàn phá. Chắc chưa ai làm lại một công việc kiểm kê để thấy rằng thiệt hại đã
đến mức độ nào ở cả hai Miền Nam Bắc, chỉ vì mấy chữ: Độc Lập, Tự Do và Thống
Nhất. Vì Độc Lập toàn dân tộc dấn thân vào cuộc kháng chiến chống Pháp ròng rã
9 năm. Vì Tự Do, Thống Nhất làm một cuộc nội chiến 20 năm. Hai mươi năm dài đăng
đẵng, làm thân phận con người của những thanh niên không còn tuổi trẻ mơ mộng, để
sống cho xứng đáng với tuổi thanh xuân tươi đẹp nhất của đời người. Nhiều con
người chết sớm chưa kịp gây dựng tài năng cống hiến cho gia đình, Tổ Quốc. Có
ai đã kết toán được thành quả của 30 năm ấy chưa nhỉ?
Tất nhiên trong hoàn cảnh
chiến tranh, nhiều người sẽ có cái nhìn khác nhau. Không biết người Ukraina có
diễn tả tâm trạng của mình qua từng trang sách vở, thi ca hay âm nhạc hoặc nghệ
thuật nào đó không? Chứ đối với cuộc chiến tranh lâu dài của Việt Nam người dân
trở nên chán chường, họ hiểu thân phận của mình, họ hiểu cuộc sống “không chừng
không đổi”, “sống nay chết mai” hay chỉ trong vài giờ phút sau đã lìa đời, chưa
kịp trối trăn. Cho nên nam thanh niên gần như trưởng thành về suy tư trước tuổi,
hoặc học đòi theo kiểu thanh niên Âu châu sau Thế chiến thứ hai, sống vội vã để
rồi phải đi vào “lính chiến” tham dự một cuộc chiến tranh tương tàn vì “Chủ Nghĩa
Thế Giới”. Ôi trong hoàn cảnh ấy, người ta cần diễn tả các tâm sự, tâm trạng não
nề, hay hứng khởi về cho cuộc chiến để khích động tinh thần người ta tiến lên để
giành lấy chiến thắng theo cùng các nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ đấu tranh. Dĩ nhiên
là có những hoàn cảnh “bi hùng” mà nhiều người thích thì những bài ấy được truyền
tụng trong dân gian, vượt lên để làm nên lịch sử như các bài thơ “Màu Tím Hoa
Sim” của Hữu Loan; “Đôi Mắt người Sơn Tây” của Quang Dũng, “Nhà Tôi” của Yên
Thao chẳng hạn. Cảm xúc muôn chiều của nhiều con người trong cuộc chiến được diễn
tả qua “sự bi thương”, nhưng trong đó cũng có cái “hùng tráng” của nó. Điều ấy được
thể hiện qua nhiều tác giả chứ không riêng gì các nhà thơ ấy, mà trong giới nhạc
sĩ thì thật là nhiều kể cả ngoài Bắc lẫn trong Nam, dù khuynh hướng đường lối văn
nghệ có chiều khác nhau. Nhưng dù gì sau ba mươi năm chiến tranh, trong một cuộc
chiến dài như thế đấy và với một dân tộc thích nhạc, thơ thì không thể không có
nhiều bài thơ, nhạc hoặc văn phẩm kể cả tư tưởng, tài liệu và triết học nào mà thiếu
đề cập tới. Nếu tất cả gom góp lại ở cả hai miền Nam, Bắc thì có thể là cả một
gia tài đồ sộ mà không một nước nào trên thế giới có thể có được sưu tập về “văn
nghệ chiến tranh” vĩ đại như ở nước ta. Đó là chưa kể đến những kinh nghiệm của
một quốc gia có “sự nô lệ cả ngàn năm” với phương Bắc, cả trăm năm với phương Tây,
thế mà bây giờ người ta lại nở đành bỏ quên hay ngăn cấm! Thật là tiếc quá phải
không Quý Vị?
Đồ Ngông,
28/06/2022.
No comments:
Post a Comment