*Lòng Kiêu Hãnh!

*Chuyện Tào Lao 2.          (tt)

“Kiêu” trong tự điển có nghĩa là vạm vỡ, lực lưỡng, tráng kiện, kiêu ngạo, kiêu căng; nhưng kiêu hãnh đây có nghĩa của hai từ ngữ “kiêu căng” và “hãnh diện” ghép trở lại. Hãnh diện là lên mặt. Như vậy chúng ta có thể hiểu hay hình dung đại khái kiêu hãnh là thái độ của những con người muốn chường mặt ra để chứng tỏ là “ta đây” khi họ hơn những người khác về vài điều gì đó, hoặc họ đạt những thành công nào mà sau cuộc chiến đấu họ đạt được với một thái độ tương đối gọi là “hách dịch” không được khiêm tốn cho lắm.

Sự kiêu hãnh đầy dẫy trong thế giới con người từ một đứa bé làm thành công hay đánh bại nhiều đứa trẻ cùng lứa tuổi mà được người lớn khen ngợi rồi hắn đi với hai tay khuỳnh ra, ngực ưỡn để chứng tỏ mình hơn người hay ta đây là giỏi. Một người xuất thân nghèo nàn từ xưa, nay nhân được một cơ hội hoặc khả năng thiên phú nào đó được phát triển và giàu có, hắn cũng có thể có sự kiêu hãnh và tỏ ra “ta đây”, nếu hắn không có sự khiêm tốn trong suy nghĩ. Một đoàn quân chiến thắng được kẻ địch mạnh hơn mình rất nhiều cũng có nhiều kiêu hãnh vì mình đã làm được những điều mà nhiều người khác không làm được. Do đó trong “binh pháp” ngày xưa đề cập đến câu “thắng không kiêu, bại không nản” để rèn luyện ý chí và thái độ sống cho chính mình và người khác. Một người con gái đẹp cũng có thể có sự kiêu hãnh trong thái độ của mình vì mình đẹp hơn người. Một đứa con nhà giàu vẫn có cung cách xem thường người nghèo hơn mình. Một dân tộc cũng có thể kiêu hãnh vì dân tộc của mình là một dân tộc được “Chúa chọn” chẳng hạn, hay dân tộc của mình là một “giống dân thượng đẳng”, hoặc “của một đất nước rộng lớn và hùng mạnh”, “có một nền văn minh riêng biệt” hay “có những đặc điểm hơn người”…v..v…

Sự kiêu hãnh và những thái độ đều muốn chứng tỏ cho người ta thấy sự hơn người của mình về vài phương diện nào đó; song song vào thái độ, người kiêu hãnh thường đi quá đà để bước sang sự kiêu căng hợm hĩnh vì sự hãnh diện của mình trở nên quá lố; thái độ không nhún nhường, khinh thường người khác. Điều ấy trong lịch sử của nước ta trong thời vua Lê, chúa Trịnh, chúng ta thường được nghe kể đến nạn kiêu binh, binh lính của một người được nhiều uy quyền, chúng ỷ lại vào quyền thế và được giữ những sự quan trọng nên đã lạm dụng quyền hành làm cho người ta phải nể sợ và chúng dùng điều ấy để uy hiếp người khác và làm những điều theo ý thích của chúng bất chấp đến luật pháp.

Làm con người ai cũng có khuynh hướng tiến đến với cái uy quyền cao nhất để được làm những điều mà mình thích không bị bó buộc vào những giới hạn hay pháp chế nào cả. Điều ấy không riêng gì cá nhân mà ngay cả đến một quốc gia hùng mạnh cũng sử dụng đến uy thế của mình để uy hiếp những nước yếu thế hơn hay các nước nhỏ, và dân chúng nước ấy cũng trở nên kiêu hãnh và thường có thái độ hung hăng, khinh thường người dân của nước khác. Họ luôn dùng sức mạnh và sự to lớn để ra uy, trấn áp những nước nhỏ hơn nhằm thực hiện được những mưu đồ mà họ mong muốn đạt được.

Thế giới luôn đi đến tình trạng bất ổn vì sự kiêu căng, hợm hĩnh của những chính quyền các nước lớn, mạnh khác và sự phản kháng của các nước nhỏ vì bị chèn ép, lấn áp và phải tìm đủ mọi cách để tồn tại mà ngày nay Trung Quốc làm một ví dụ cho cả thế giới: Trên vấn đề biên giới Trung Quốc đều xung đột với các nước chung quanh như Nga, Ấn Độ, Việt Nam, Phi Luật Tân, Nhật Bản; tinh thần thì sự kiêu hãnh về dân tộc, nước lớn, phát triển về sức mạnh theo chiều hướng hiện đại; thái độ, lập luận thì kiêu căng…tất không thể là sự trỗi dậy hòa bình được!

Lòng kiêu hãnh thường được biểu lộ khi người ta đạt được những thành công không thể ngờ. Tuy nhiên sự hãnh diện ấy dễ đi đến thái quá mà khiến cho người khác không thể ưa được, hoặc khiến người khác khó chịu để đến nỗi họ phải tìm những cách, biện pháp ngăn ngừa, chống lại hay phá phách cho bỏ ghét. Đôi khi nhiều thế lực kết hợp chống lại, kiềm chế chỉ vì lòng kiêu hãnh của mình thể hiện một cách “không thể chịu được” vậy!

 

Đồ Ngông,

25/04/2014.